ความเป็นมา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์ เสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานประทับแรม ณ พระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์ จ.นราธิวาส ในระหว่างวันที่ ๑๘ สิงหาคม - ๓ ตุลาคม ๒๕๒๔ พระองค์ ได้เสด็จเยี่ยมราษฎรในเขตพื้นที่ของจังหวัดนราธิวาส ได้ทอดพระเนตรเห็นสภาพพื้นที่และความจำเป็นที่จะยกระดับ ความเป็นอยู่ของประชาชนในพื้นที่ของจังหวัดให้ดีขึ้นจึงมีพระราชดำริ และพระราชกระแสรับสั่งต่อเจ้าหน้าที่ และผู้ติดตามเสด็จให้พิจารณาปรับปรุงกิจการพัฒนาด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะการพัฒนาพื้นที่ป่าพรุ ซึ่งต่อมา กปร.(คณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ) ได้มีมติอนุมัติในหลักการให้มีการจัดตั้ง และดำเนินโครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง ในวันที่ ๖ มกราคม ๒๕๒๕ โดยให้สำนักงานเลขานุการ กปร. เป็นผู้ประสานงานกับหน่วยงานที่ เกี่ยวข้องเพื่อดำเนินการจัดทำแผนงานและงบประมาณต่อไป

วัตถุประสงค์

• เพื่อศึกษา ค้นคว้า ทดลอง วิจัย และสำรวจหาข้อมูลทางวิชาการเกี่ยวกับป่าพรุ มาใช้ในการอนุรักษ์ และฟื้นฟูทรัพยากรป่าพรุ

• เพื่ออนุรักษ์ป่าพรุสมบูรณ์ตามธรรมชาติให้คงอยู่ตลอดไป และฟื้นฟูสภาพป่าพรุเสื่อม โทรมให้กลับคืนสู่สภาพป่าที่สมบูรณ์ดังเดิม

• เพื่อสาธิตและเผยแพร่งานป่าพรุทั้งด้านการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ทรัพยากรป่าพรุ

• เพื่อเสริมสร้างจิตสำนึก และประชาสัมพันธ์ให้กับประชาชนได้ทราบและตระหนักถึงความสำคัญของป่าพรุ

ที่ตั้งโครงการ

ตำบลกะลุวอ อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส

หน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการ

      ๑. สำนักงานป่าไม้เขตปัตตานี

      ๒. สำนักงานป่าไม้จังหวัดนราธิวาส

เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๗

• เขตสงวน ๙๕,๐๑๕ ไร่ เป็นพื้นที่ป่าพรุสมบูรณ์ตามธรรมชาติ

• เขตอนุรักษ์ ๑๐๙,๙๓๘ ไร่ เป็นพื้นที่ป่าพรุเสื่อมโทรม ต้องฟื้นฟู

• เขตพัฒนา ๕๖,๙๐๗ ไร่ เป็นพื้นที่ที่ทั้งหมดสภาพป่าโดยสิ้นเชิง ต้องพัฒนา

• ทำการสำรวจ วิจัย ทดลอง และค้นคว้างานวิชาการด้านป่าพรุ ๓๗ โครงการ

• งานควบคุมไฟป่า ๓ งาน

• งานเพาะชำกล้าไม้ ๑,๘๒๐,๐๐๐ กล้า

• งานปลูกฟื้นฟูและบำรุงป่าพรุ ๓๐๐ ไร่

• งานนิทรรศการป่าพรุและสวนนกเป็ดน้ำ ๑ งาน

• งานสาธิตการประหยัดพลังงานจากป่าไม้ ๑ งาน

• งานสวนผลิตเมล็ดไม้ป่าพรุ (ปาล์ม) ๑ งาน

• งานสาธิตการจัดการป่าเสม็ด ๑ งาน

• งานสวนรวมพันธุ์และผลิตพันธุ์ไม้ป่าพรุ ๑ งาน

• งานสวนรุกชาติในโรงเรียน ๑ งาน

• งานสาธิตการปลูกย่านลิเภาและหวายในสวนยางพารา ๑ งาน

• งานบริหารและจัดการศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธร ๑ ศูนย์

• งานประชุมและเตรียมการรับเสด็จฯ ๑ งาน

• งานฝึกอบรมด้านอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ๑ งาน

• งานติดตามประเมินผล ๑ งาน

• งานสำรวจและทดลอง ๑๐ โครงการ ๑๐ งาน

• งานศึกษาผลการตัดสางขยายระยะที่มีต่อการเจริญเติบโตของไม้เสม็ดในพื้นที่ป่าพรุ ๓ แปลง

• การศึกษาการแตกหน่อไม้เสม็ด ๓ แปลง

• การสำรวจหากำลังผลิตไม้เสม็ดในพื้นที่พรุ ๓ แปลง

• การศึกษาทัศนคติของประชาชนในการจัดการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าและศูนย์ฯ สิรินธร ๓ หมู่บ้าน

• งานสำรวจ จัดหาพรรณไม้มาอนุบาลเพื่อสนับสนุนสำนักงาน ก.พ. ๑ งาน

• การศึกษาผลกระทบของไฟป่าที่มีต่อสัตว์ป่าพรุโต๊ะแดง ๑๒๕,๐๐๐ ไร่

• งานศึกษาการใช้ประโยชน์ไม้เสม็ดระดับท้องถิ่น ๑ งาน

• งานสำรวจวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใช้ประโยชน์ศัตรูทำลายไม้ป่าพรุ ๑ งาน

• งานประยุกต์ใช้ Genetic marker เพื่อปรับปรุงพันธุ์และอนุรักษ์แหล่งพันธุกรรมปาล์มป่าพรุ ๑ ชนิด

• การศึกษาการทดแทนสังคมพืชป่าพรุ ๒๘๐,๐๐๐ ไร่

• งานสำรวจและวิจัยพรรณไม้ป่าพรุ ๑๒๕,๐๐๐ ไร่

• งานบริหารและจัดการศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธร ๑ ศูนย์

• งานฝึกอบรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ๑ รุ่น

• งานจัดพิมพ์เอกสารและสื่อเผยแพร่ ๒ เรื่อง

• งานประชาสัมพันธ์และส่งเสริมเผยแพร่ ๔ ครั้ง

• งานวิเคราะห์ และประมวลผลทรัพยากรป่าเสม็ด ๑ งาน

• งานเตรียมการรับเสด็จฯ ๑ งาน

• งานศึกษาวิเคราะห์มูลค่าทางเศรษฐกิจของไม้เสม็ดเปรียบเทียบกับพืชเกษตร ๑ โครงการ

• การจัดการป่าเสม็ดให้เป็นแถวเป็นแนว ๓ แปลง

• การศึกษาหาผลผลิตของเห็ดในป่าเสม็ด ๓ แปลง

• งานสำรวจและติดตามสถานภาพสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ ๑ งาน

• งานจัดนิทรรศการนอกสถานที่ ๕ ครั้ง

• งานพัฒนาเส้นทางศึกษาธรรมชาติคลองโต๊ะแดง ๑ งาน